laczego niektóre teksty czyta się dobrze, a przez niektóre przebrnąć można jedynie z największym trudem? Choć mogłoby się wydawać, że sekretem dobrego stylu jest barwne słownictwo, to tak naprawdę decydujące jest budowa zdań. Jak budować zdania, które zainteresują czytelnika?
Przeważnie buduje się zdania w oparciu o sprawdzony, ale i zużyty schemat:
podmiot + orzeczenie + okolicznik/dopełnienie + kropka/przecinek + wskaźnik zespolenia (np. spójnik) + podmiot + orzeczenie + dopełnienie/okolicznik itd.
Tego typu zdanie określa się jako prawostronne (ang. right-handed sentences), ponieważ cały główny ciężar treści przeniesiony jest na stronę prawą. Zdania tego typu są wprawdzie poprawne, ale i niezawodne w…. usypianiu czytelnika.
Jak można uchronić tekst przed monotonią? Tak często jak to możliwe, przenosić punkt ciężkości na lewą stronę, a więc budować zdania lewostronne (oryginalna nazwa to left-handed sentences).
Oto przykład zdania prawostronnego:
Rozmyślał nad swoim życiem, kołysząc się na tylnym siedzeniu powozu i przyglądając się mijanym przechodniom, którzy w to niedzielne popołudnie spacerowali nadmorskim bulwarem.
A to jego lewostronny odpowiednik:
Kołysząc się na tylnym siedzeniu powozu i przyglądając się mijanym przechodniom, którzy w to niedzielne popołudnie spacerowali nadmorskim bulwarem, rozmyślał nad swoim życiem.
Zdania lewostronne mają większy potencjał stylistyczny, urozmaicają składnię, ale nie należy ich nadużywać, by nie popaść w monotonię i manierę. W każdym razie, dobrze napisany tekst zawiera zwykle więcej zdań lewostronnych niż prawostronnych. Warto też od czasu do czasu przetykać zdania złożone zdaniami pojedynczymi, które pozwalają one czytelnikowi „odpocząć” od trudniejszych w odbiorze treści. Należy natomiast unikać zdań szkatułkowych o zbyt skomplikowanej budowie, gdyż utrudniają one lekturę.
Przeczytaj także:
Dlaczego cyfra trzy jest magiczna i jak to wykorzystać w literaturze
Bardzo ciekawy wpis, jednak nie do końca rozumiem porównanie. Na początku określa Pani schemat zdania prawostronnego podmiot + orzeczenie + okolicznik/dopełnienie + kropka/przecinek + wskaźnik zespolenia (np. spójnik) + podmiot + orzeczenie + dopełnienie/okolicznik itd.. Czy mogłaby Pani przedstawić schemat zdania lewostronnego? Pozdrawiam serdecznie.
Bardzo dobre pytanie, rzeczywiście nie wyjaśniłam tego dość jasno. Zdania lewostronne – jako bardziej urozmaicone stylistycznie – nie mają wyraźnie określonego schematu. Jednak tym, co odróżnia je od zdań prawostronnych jest to, że nie zaczynają się od podmiotu zdania nadrzędnego – w przykładzie jest to akurat podmiot domyślny: „(on) rozmyślał”. Zdania lewostronne rozpoczynają się od zdania podrzędnego, które musimy najpierw przeczytać, by dotrzeć do podmiotu zdania nadrzędnego. Dzięki temu zdanie nie wydaje się monotonne.
Teraz rozumiem lepiej, dziękuję za wyjaśnienie i serdecznie pozdrawiam.