Jak pozbyć się słów, które zaśmiecają Twój tekst

W dobrym tekście każde słowo się liczy. Aby tekst zabrzmiał jasno i wyraziście, trzeba się pozbyć śmieci. Poznaj 3 rodzaje słów, które zaśmiecają twój tekst i dowiedz się, jak się z nimi rozprawić.

Spis treści:

Słowa-tiki

Słowa-papugi

Słowa-skamieliny

Słowa-tiki

Niektóre słowa przypominają tiki nerwowe. Nie zwracasz uwagi na to, że kolejny raz chrząknąłeś albo podrapałeś się za uchem. Każdy ma swoje słowa-tiki. Najpopularniejsze z nich to: jakby, właśnie, właściwie, prawie, praktycznie, generalnie, różne, specyficzne.

Wydaje Ci się, że skoro Ty nie zauważasz, to nikt inny ich nie dostrzeże. I masz rację. Oko czytelnika ledwie prześliźnie się po wszystkich Twoich właściwie i generalnie.  Problem tkwi w czymś innym. W gąszczu tików zginie to, co masz naprawdę do powiedzenia.

Spójrz na przykład: Generalnie można powiedzieć, że specyficzna technika malowania akwarelą praktycznie nie zmienia się od wieków.

Usuńmy tiki, a uzyskamy następujący efekt: Technika malowania akwarelą nie zmienia się od wieków.        

Zwróć uwagę, że wydobyliśmy sens zdania, wcale go przy tym nie upraszczając. W nowym zdaniu każde słowo jest ważne, ma swoje terytorium. Jeśli pozbędziemy się tików, przywrócimy pozostałym słowom należną im przestrzeń.

Słowa-papugi

Niektóre słowa papugują znaczenie innych słów. To niesamowite, jak często umieszczamy obok siebie wyrazy, które znaczą to samo. Dzieje się tak wtedy, gdy jedno słowo implikuje inne. Na przykład słowo zakończyć implikuje całkowicie, więc nie musimy pisać, że zakończyliśmy projekt całkowicie.

Inne słowa-papugi to: prawdziwe fakty, każdy indywidualnie, fundamentalne podstawy, przyszłe plany, przybyła publiczność, nagły kryzys, osobiste przekonania, straszna tragedia, końcowy rezultat, wstępne przygotowanie, wybrane przykłady, kompletnie zrewolucjonizować, dokładny termin, zaplanowany projekt, darmowy prezent.

Jak pozbyć się papug? Po prostu usuń słowo, które papuguje inne. Zamiast małej torebki wystarczy torebka, tragedia nie może być już bardziej straszna, a fakt bardziej prawdziwy. Kiedy pozbędziemy się papugi, spapugowane słowo odzyska moc.

Słowa-skamieliny

Dżentelmen w każdym calu, złota polska jesień, bajońskie sumy. Banały to słowne skamieliny, w których na wieki zastygły myśli naszych przodków. Każdy banał był kiedyś młody, świeży i błyskotliwy. Miał duże powodzenie i dlatego właśnie stał się banałem.

Po słowa-skamieliny chętnie sięgają politycy. Orwell, pisarz wyczulony na pułapki nowomowy, w eseju Polityka i język angielski dowodził, że politycy wypowiadający banały zmieniają się w manekiny. Kiedy światło padnie na szkła ich okularów, uświadamiamy sobie, że to tylko puste krążki, za którymi nie widać oczu.

Spójrz, jak wiele skamielin może się zmieścić w jednym krótkim tekście:

Amerykańskie tabloidy donoszą, że kolejne „royal baby” już w drodze… Ciąża Kate Middleton była jednym z największych wydarzeń zeszłego roku. Brytyjskie i światowe media oszalały na punkcie mającego przyjść na świat królewskiego potomka.Od porodu minęło zaledwie pięć miesięcy, a prasa już spekuluje, że rodzina Kate i Williama znowu się powiększy! Uważają, że mała siostra dla Jerzego to świetny pomysł. Ich bliscy byli zachwyceni, kiedy Kate i William ogłosili tę radosną nowinę.

Czasami wystarczy wymienić jedno słowo, by odświeżyć skamielinę. Dowodzą tego nagłówki prasowe czy slogany reklamowe, np.
Jestem gentlemanem. Jeżeli nie w każdym, to w co drugim calu.
Ostatni zajazd na Roztoczu.
To się w głowie nie mieści, ile się w sypialni zmieści.

Ze słowami jest jak z przyprawami.  Za mało soli spowoduje, że zupa będzie mdła. Za dużo chilii sprawi, że krewetki staną się niejadalne. Dbaj o podniebienie czytelnika.

Kucharz potrzebuje dobrego noża, pisarz także. Pisz nożem – tak Michelle Russel zatytułowała swój artykuł o redagowaniu tekstów. Pisz, a właściwie redaguj swój tekst nożem, ponieważ pisać możesz dla siebie, ale redagujesz dla czytelnika.

Opisałam najczęstsze, ale niejedyne słowa-śmieci. Listę aż 17 rodzajów takich wyrazów (np. koturny, urzędasy, zrzędy) znajdziesz w mojej książce Magia słów.

Przeczytaj także:

Jak skróciłam tekst o 40% i zachowałam sens [wersja przed i po]

Jak skróciłam tekst o 60% i wydobyłam sedno [wersja przed i po]