Kontrast to jedna z najważniejszych zasad kompozycji. Podkreśla różnice, wywołuje emocje i przykuwa uwagę. Poznaj 5 sposobów, dzięki którym kontrast wzmocni Twój tekst.
Spis treści:
Pokaż skalę
Skąd my to znamy? Szczęśliwa rodzina przeprowadza się do domu, w którym straszy. Tuż po wspaniałym przyjęciu urodzinowym bohater dowiaduje się, że jest ciężko chory. Bohaterka przyjmuje oświadczyny i planuje ślub, a następnego dnia wybucha wojna.
Trafnie wychwycił ten trick Marek Raczkowski:
Kontrast zwielokrotnia emocje. Pozwala szybko i przekonująco pokazać skalę problemu. Pamiętajmy tylko o jednym: kontrast to coś więcej niż różnica. Jeśli dwa obiekty różnią się nieznacznie, mamy nie kontrast, lecz konflikt. By kontrast zadziałał, musi być naprawdę silny.
Podkreśl różnicę
Dlaczego baśń o dziewczynce z zapałkami wzrusza? Ponieważ jest pełna kontrastów. Dziewczynka idzie boso ulicą w śnieżny grudniowy, dodajmy: sylwestrowy wieczór. Ściemnia się, ale z okien połyskują światła.
Inni spędzają sylwestra w domowym cieple, dziewczynka chowa się przed mrozem w kącie między dwoma budynkami. Inni bawią się z rodzinami, ona jest sama.
Na ulicy pachnie pieczonymi gęśmi, a ona od dawna nic nie miała w ustach. Kiedy dziewczynka pociera zapałkę o ścianę widzi wnętrze pokoju z suto nakrytym stołem i choinkę ze świeczkami.
Czy świeczki na choince błyszczałyby tak jasno, gdyby opowieść nie działa się w ciemny grudniowy wieczór? Czy inne mieszkania wydawałyby się nam tak ciepłe, gdyby dziewczynce nie było zimno? Czy gęś pachniałaby tak smakowicie, gdyby dziewczynka nie głodowała?
Andersen mógłby szczegółowo opisywać, jak czuje się samotna dziewczynka w mroźny grudniowy wieczór, ale dzięki kontrastowi w kilku zdaniach wycisnął z opowieści to, co najważniejsze.
Kontrast zadziała też w dłuższych opowieściach, między scenami. Załóżmy, że kończymy scenę w chwili, gdy bohaterka w kolejce do kasy w supermarkecie zagląda do portfela, by przeliczyć, czy starczy jej pieniędzy.
Następna scena rozpoczyna się w luksusowym sklepie, w którym inna bohaterka kupuje drogą torebkę od słynnej projektantki. Czytelnik nie potrzebuje niczego więcej, by wczuć się w pierwszą bohaterkę.
Skontrastuj barwy
Film Kukułka w ciemnym lesie opowiada o komendancie obozu Stutthof, który przygarnia małą wychowanicę szkoły rasowej. Kiedy przyjeżdżają do Sztutowa, idą najpierw nad morze.
Dziewczynka w jasnej sukience biega po białym piasku plaży. W pewnym momencie kamera obraca się, by pokazać oficera SS w ciemnym mundurze. Silny kontrast natychmiast rzuca się w oczy.
Już Leonardo da Vinci w Traktacie o malarstwie pisał: „Czarny strój sprawia, że ciało wydaje się bielsze”. Prawo kontrastu mówi, że biel wydaje się tym bielsza, im ciemniejsze są otaczające ją odcienie.
Wraz z kontrastem zwiększa się wizualna intensywność obrazu, dlatego filmowcy i malarze tak często go wykorzystują. Dziewczynka w czerwonym płaszczyku z Listy Schindlera wyróżnia się z tłumu szarych postaci.
Żeby wykorzystać efekt kontrastu wizualnego, trzeba malować słowami tak, jak pędzlem.
Opowiedz o zmianie
Słynny profesor psychologii społecznej, Robert Cialdini dowiódł, że silniej postrzegamy różnice między dwiema rzeczami, jeśli są one pokazywane jedna po drugiej. Dlatego kontrast to jeden z podstawowych mechanizmów reklamy.
Plama na koszulce wypranej zwykłym proszkiem wydaje się wyraźniejsza w zestawieniu ze śnieżnobiałą koszulką wypraną w proszku reklamowanym.
Zakatarzona mama bierze tabletkę na grypę , po czym natychmiast wraca do zdrowia i może kibicować synowi podczas ważnego meczu. Pulchna niegdyś kobieta dzięki preparatowi dietetycznemu olśniewa sylwetką jak gwiazda filmowa.
Od lat strategią kontrastu w subtelniejszej wersji posługują się reklamy o Sercu i Rozumie.
Kontrast pozwala nam opowiedzieć o tym, co w każdej historii najważniejsze, a więc o zmianie. Dlatego ten mechanizm tak chętnie wykorzystują telewizyjne opowieści.
Przynosząca kiedyś straty restauracja teraz przyciąga setki klientów. Zagracony dom przeobraża się w przytulne miejsce. Uliczny grajek zostaje sławnym piosenkarzem. Silny kontrast zwiększa skalę metamorfozy.
Przykuj uwagę
Kontrast wzmacnia perswazję. Wiedział o tym Martin Luther King, gdy w swym przemówieniu I have a dream wołał: Marzę o tym, że pewnego dnia każda dolina zostanie wyniesiona, każde wzgórze i szczyt zrównany z ziemią, brudne miejsca staną się czyste, a niebezpieczne – spokojne.
Kontrast przykuwa uwagę w tytułach i hasłach reklamowych, np.
- Kwiat pustyni
- Wojna i pokój
- Piękna i Bestia
- Kupuj więcej, płać mniej
- Są parówki i są Berlinki.
Siłę kontrastu wzmocnisz dzięki innej sprawdzonej sztuczce stylistycznej – paralelizmowi.
Przede wszystkim jednak, kontrast jest wokół nas. Dobro i zło. Czekolada i chili. Życie i śmierć. Zimna lemoniada w gorący dzień. Ostry refren po lirycznej zwrotce. Nie trzeba szukać kontrastu na siłę, wystarczy go tylko zauważyć.
Więcej na temat kontrastu oraz mnóstwa innych sztuczek stylistycznych przeczytasz w mojej książce Fast text.
Przeczytaj także:
Co to jest paralelizm i jak go wykorzystać na 3 sposoby
Motyw przewodni. Jak użyć go w opowieści na 3 sposoby
autorka książek specjalistycznych i beletrystycznych, doktor nauk humanistycznych, certyfikowana trenerka biznesu
10 komentarzy do „Jak wykorzystać kontrast w opowieści i reklamie na 5 sposobów”
Nie ma to jak przeczytać nowy wpis, mam subskrybcję 🙂
Szukam właśnie sposobu, by uwyraźnić swoją opowieść, zresztą już drugą część po tej, którą pisałem ucząc się tutaj ze starszych, podstawowych wpisów i książki. Bardzo dziękuję i pozdrawiam.
wspaniałe rady, czytam je na bieżąco i bardzo mi pomagają, szczególnie niektóre. oby takich więcej!
Jestem u Pani od niedawna. Oczywiście nie przeszkadzam?! Nie hałasuję?Obiecuję nie pomieszać pozycji literackich na Pani półkach.
Blog przefantastyczny! Nie dawno odkryłem , że będę tworzył pisząc i mimo, że pewnie są tysiące blogów – poradników ja z kawą w ręce będę zaglądał do Pani pomocy. Jak się czyta wskazówki zawarte na Blogu to człowiek otwiera duszę i zaczyna tworzyć. Zaczęło się od bloga(musiałem na 2miesiące przestać), a już myślę o powieściach :-).
Powyższy artykuł na 5- 🙂 bo do poprawki ” Przynosząca kiedyś stary restauracja „. Pewnie miało być „straty”.
To wspaniale, że blog tak Pana inspiruje. Mnie z kolei takie właśnie komentarze motywują do pisania:) Literówki zaraz poprawię.
Kontrast… Całkiem dobre stwierdzenie. To pewnie dlatego tak bardzo podoba mi się, jak po nudnych, sielsko-anielskich chwilach następuje wzrot akcji. Jak jest spokojnie, a potem wybuch. W sumie ostatnio o tym pisałam 😉
Już wielokrotnie złapałam się na tym, że gdy po burzy następował słoneczny dzień, na ustach pokazywał mi się uśmiech, ale gdzieś wgłębi pragnęłam, aby znowu zaczęło grzmieć. Przewrotność losu niekiedy nawet w prawdziwym życiu jest postrzegana przychylniej niż spokój. Gdy jest nam dobrze, zastanawiamy się, co się zaraz wydarzy, że to niemożliwe, aby życie było taką sielanką. W końcu musi się coś stać. Nie sądzę, aby ktokolwiek na świecie wiódł szczęśliwe życie od początku do końca i to jest prawda życiowa. A szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę kontrast, który Pani przytoczyła, czyli życie i śmierć. Bo to, że żyjemy dzisiaj, nie oznacza, że nie umrzemy jutro. Choć każdy z nas ma nadzieję.
Serdecznie pozdrawiam
Kasia
Dziękuję za ciekawe rozwinięcie wpisu:)
A bardzo proszę 😉 Jest mi bardzo miło!
A ja wlasnie probuje napisac horror. Czy moglaby by Pani napisac cos na temat tego gatunku? Jak powinno sie pisac horror? Bo wiem ze byly juz artykuly o kryminale i innych ale o horrorze chyba nic?
Oj, będzie trudno, bo sama boję się horrorów, więc brakuje mi dystansu:)
Super blog! Jak kolacja w Hiltonie dla dziewczynki z zapałkami. Pozdrawiam