Długo szukałam wyróżnika dobrego stylu. Analizowałam różne teksty, by w końcu odkryć, że łączy je jedna rzecz. To dynamiczny czasownik. Jest królem zdania i mistrzem zwięzłości. Jak go dobrać i czego unikać?
Spis treści:
Co to jest dynamiczny czasownik
Redukuj rzeczowniki odczasownikowe
Spójrz krytycznie na przysłówki
Co to jest dynamiczny czasownik
Dynamiczny czasownik to czasownik w stronie czynnej, które dodaje tekstowi energii i zwięzłości. Za jego pomocą opowiadamy o wydarzeniach, jest więc naturalnym i podstawowym narzędziem storytellingu. To jeden z dwóch, obok obrazowego rzeczownika, filarów dobrego stylu.
Postaw na stronę czynną
Ian Fleming, gdy pisał o Jamesie Bondzie, potrafił w jednym akapicie użyć kilkudziesięciu czasowników w stronie czynnej. Dzięki nim wykreował bohatera, który działa sprawnie, profesjonalnie i bez wahania.
I Ty zrobisz podobne wrażenie na czytelniku, gdy przyjrzysz się uważniej swoim czasownikom. Czy aby nie przesadzasz ze stroną bierną? Czy na pewno trzeba pisać, że zadanie zostało ukończone, a może lepiej po prostu powiedzieć ukończyliśmy zadanie?
Ale i na niektóre czasowniki w stronie czynnej trzeba spojrzeć krytycznie. A konkretnie na dwa. To być i mieć. Być może właśnie ze względu na swą popularność czynią one tekst nudnym i go unieruchamiają.
Gdy tylko to możliwe, zastąp je innymi słowami, nawet jeśli miałoby to lekko zmodyfikować treść. Przykładowo, zamiast pisać Anna była w kuchni, lepiej napisać: Anna krzątała się w kuchni.
Redukuj rzeczowniki odczasownikowe
Rzeczowniki odczasownikowe pochodzą od czasowników i zwykle kończą się na -enie, -anie, np. myślenie, przeżywanie. W stylu urzędowym kondensują treść, a w naukowym służą tworzeniu nowych pojęć.
Jeśli nie piszesz pisma urzędowego ani artykułu naukowego, po prostu je zredukuj. A konkretnie: zamień na czasowniki w stronie czynnej. Rzeczowniki odczasownikowe w zbyt dużym zagęszczeniu usztywniają tekst i usypiają czytelnika.
Spójrz na zdanie z wytłuszczonym rzeczownikiem odczasownikowym:
Opracowaniem strategii rozwoju ma zająć się powstające Stowarzyszenie Szlak Piastowski.
Wersja po zmianach mogłaby brzmieć tak:
Strategię rozwoju opracuje Stowarzyszenie Szlak Królewski.
Skupmy się na tym, kto/co jest bohaterem zdania i jaką czynność wykonuje. Tylko wtedy zdanie stanie się opowieścią w miniaturze.
Spójrz krytycznie na przysłówki
Przysłówek jest często wrogiem czasownika. Dlatego od powiedział cicho lepsze będzie: szepnął. Jeśli potrzebujesz opisać czynność, zdecyduj się raczej rzeczownikiem z przymiotnikiem. Zamiast Spojrzała na niego zalotnie, napisz: Rzuciła mu zalotne spojrzenie.
Czy wiesz, że czasowniki mogą być materialne, mentalne, a nawet egzystencjalne? Od tego, który rodzaj czasowników dominuje w tekście, zależy głos Twojej marki. Sprawdź, jakich czasowników używasz najczęściej i jakie wrażenie wywierają one na czytelniku. Odpowiedź znajdziesz w moim artykule Jak brzmi głos Twojej marki? To zależy od czasownika.
Więcej na temat dynamicznych czasowników przeczytasz w mojej książce Magia słów.
Przeczytaj także:
Dynamiczny czasownik. Zrób wrażenie jak James Bond
6 typów czasowników, które wpływają na głos Twojej marki
Obrazowy rzeczownik. Co to jest i jak ubarwia styl
autorka książek specjalistycznych i beletrystycznych, doktor nauk humanistycznych, certyfikowana trenerka biznesu
4 komentarze do „Dynamiczny czasownik. Co to jest i jak ubarwia styl”
Powinno być „przysłówków”, nie „przyimków”.
Dziękuję, już poprawiłam.
Czytam i czytam, i naczytać się nie mogę! Zwykły blog, Mościapani, a wciąga jak najlepszy thriller 🙂 Bóg zapłać za mądre słowa.
Thriller – to brzmi dumnie, dziękuję za to porównanie:) Będę się starać dalej budować napięcie.